Total diz protezi, ileri evre diz artriti için en yaygın cerrahi prosedürdür, ancak kısmi diz protezi, dizin yalnızca bir kısmında artriti olan bazı hastalar için cerrahi bir tedavi seçeneğidir.
Tek Kompartmanlı Diz Kireçlenmesi Nedir?
Dizin tek kompartmanlı kireçlenmesi, , dejeneratif artritin diz ekleminin yalnızca bir bölümünü etkilediği, dizin diğer bölgelerinin (veya “bölmelerinin”) sağlıklı kaldığı veya önemli ölçüde hasar görmediği bir durumdur.
Dizin üç bölmesi vardır ve her biri kemiğin bu bölümleriyle olan ilişkisine göre adlandırılır:
- Dizin medial (iç) bölmesi.
- Lateral (dış) bölmesi, uyluk kemiğinin en alt kısmı (femur) ile kaval kemiğinin en yüksek kısmının (tibia) eklemlenmesi (veya birleştirilmesi) ile oluşturulur.
- Patellanın femurun önünde yer aldığı patellofemoral bölme.
Dizde artrit bu kompartmanların herhangi birinde meydana gelebilir. Ancak diz osteoartritinin en sık görüldüğü bölge medial kompartmandır ve bunu lateral kompartman takip etmektedir. ( Dizin patellofemoral bölmesiyle sınırlı olan artrit nadirdir ve patellofemoral eklem replasmanını gerektirebilir).
Kısmi Diz Protezi Ameliyatı Nedir?
Kısmi diz protezi, total diz protezi durumunda birden fazla bölmeye kıyasla diz ekleminin yalnızca bir bölmesinin kemik yüzeylerinin çıkarılıp implantlarla değiştirilmesidir. Tek kompartmanlı artrit için yaygın bir tedavi yöntemidir.
“Tek kompartmanlı diz artritli hastalarda dizin sadece bir kısmında veya kompartmanında kıkırdak dejenerasyonu vardır. Cerrahi olmayan tekniklerin semptomları hafifletmediği durumlarda, diz eklemini desteklemeye yardımcı olan bağlar korunurken yalnızca hastalıklı bölgedeki hasarlı kıkırdak ve kemik çıkartılarak yalnızca bu kısma uygun protez olarak da adlandırılabilecek implant alır ve diğer bölmeleri sağlam bırakır. Cerrahi teknikler ve enstrümantasyondaki gelişmeler, kısmi diz protezini artan sayıda hasta için giderek daha uygun bir seçenek haline getirmiştir. Aslında, son veriler diz kireçlenmesi olan ve protez ameliyatı gerektiren tüm hastaların %10 ila %25’inin bu prosedür için uygun olabileceğini göstermektedir.
Kısmi diz protezi ameliyatı geçirmişsem bu artık dizimde artrit olmayacağı anlamına mı gelir?
Kısmi diz protezi, dizin halihazırda etkilenmiş olan bölümünde mevcut olan kireçlenmeyi giderecektir. Ek olarak, prosedürle diz tipik olarak yeniden dengelenir ve bu da stabilitesini artırır. Nadir de olsa kireçlenme dizin başka yerlerinde ilerlemeyeceğinin garantisi yoktur. Böyle bir durumda total diz protezinin cerrahi olarak revizyonu gerekli olabilir.
Kısmi Diz Protezi Ameliyatından Kimler Yararlanabilir?
Kısmi diz protezi, dizin tek bir bölmesiyle sınırlı olan ve genellikle morbid obez olmayan (BMI 40’ın üzerinde) hastalarla sınırlı kireçlenmesi olan hastalar için uygundur. Dizde belirgin sertlik veya ciddi açısal deformitesi olan hastalarda ameliyat uygun değildir. Genellikle bir hastanın aday olabilmesi için diz bağlarının sağlam olması gerekir. Örneğin, tedavi edilmemiş ön çapraz bağ yırtığı olan hastalar çoğunlukla kısmi diz protezi için düşünülmez. İnflamatuar artrit (iltihaplı romatizma) tipik olarak eklemin tamamını etkilediğinden, dizde romatoid artriti olan kişiler de aday olmayabilir.
Cerrah ve hastanın birlikte kısmi diz protezinin en iyi tedavi seçeneği olup olmadığına karar vermesiyle ek hususlar vaka bazında değerlendirilir. Doğru hastayı seçmek, kısmi diz protezinde iyi bir fonksiyonel sonuç ve uzun ömür sağlamanın en önemli adımlarından biri olarak kabul edilir. Total diz protezine göre daha az travma içerdiğinden, bu ameliyat bazen tüm uygunluk kriterlerini karşılamasalar bile 80 yaş üstü hastalar için tercih edilmektedir.
Kısmi diz protezi ameliyatı olmak için herhangi bir yaş sınırlaması var mı?
Kesin bir öneri yoktur ancak genel olarak kısmi diz protezi ameliyatı, diğer uygunluk kriterlerini karşılayan 40 yaş üstü hastalar için uygundur.
Robotik Kısmi Diz Protezi Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Robotik kısmi diz protezi ameliyatı sırasında ortopedi cerrahı dizin etkilenen bölümüne erişim sağlamak için küçük bir kesi yapar. Ayrıca alt ekstremitenin ve dizin uzaysal konumunu ve yumuşak doku dengesini robota tanımlamak için uyluğa ve kaval kemiğine küçük birer kesiyle problar yerleştirilir.
Dizin destekleyici yapılarını nazikçe yoldan çekilir ve robota dizi tanıtmak için gerekli yerlerden ölçümler alınır, dizin üç boyutlu dinamik görüntüsü elde edilir kireçlenmiş bölgedeki tibia ve femur yüzeylerinden hasarlı kıkırdak ve kemik dokusunu robotik kesici freze veya testere ucuyla çıkartılır.
Cerrah daha sonra bu yüzeyleri, her hastanın eklemi için özel olarak boyutlandırılmış protez bileşenlerinin yerleştirilmesi için hazırlar.
Bu bileşenleri sabitlemek için genellikle çimento kullanılır, ancak artık çimentosuz diz protezi implantları (“çimentosuz” veya “çimentosuz” implantlar olarak da bilinir) de kullanılmaktadır. Çevredeki tüm yapı ve dokular anatomik pozisyonlarına getirilir ve kesi kapatılır.
Ayrıca kısmi diz protezlerinin doğasında olan teknik zorluklara rağmen robotik yardım dönüştürücü olmuştur. Geleneksel cerrahi yöntemler kullanıldığında, hastanın anatomisine mükemmel şekilde uyan kısmi diz protezi için implantın manuel olarak yerleştirilmesi zorlayıcı olabilmektedir. Robotik yardımlı diz protezi teknolojisi ile implantın yerleştirilmesi çok hassastır, kişinin anatomisine tam olarak uyum sağlar ve daha hızlı bir şekilde yapılabilir.
Kısmi Diz Protezi Ameliyatı Sırasında Ne tür Anestezi Kullanılır?
Kısmi diz protezi ameliyatı geçiren hastalara genellikle vücudun alt yarısını uyuşturan ve hastanın işlem sırasında uyanık kalmasını sağlayan bölgesel anestezi uygulanır. Ameliyat sonrası ağrıyı en aza indirmek için sinir blokları da verilebilir ve cerrah ayrıca ameliyattan sonraki ilk 48 saat içinde ağrıyı en aza indirmek için diz çevresine lokal anestezik bir “kokteyl” enjekte eder. Bu kokteyl lokal anestezik artı bir veya daha fazla ağrı kesici ilaç, kortikosteroid veya başka ajanlar içerebilir. Kısmi diz protezi ameliyatı boyunca hastalar komplikasyon riskini en aza indirmek için dikkatle izlenir.
Kısmi Diz Protezi Ağrılı mıdır?
Tüm ameliyatlar bir miktar ağrıyla sonuçlanır. Kısmi diz protezi sonrası ağrı hastaya göre değişmekle birlikte, tipik olarak hastalar kısmi diz protezi sonrasında total diz protezi sonrasına göre daha az ağrı ve sertlik yaşarlar. Ameliyat sonrası ağrı yönetimine yönelik güçlü sistem ve kaynaklarımız vardır. Kısmi diz protezi ameliyatından sonra çoğu hastaya 7 ila 14 gün boyunca reçeteli ağrı kesici ilaçlar verilir.
Kısmi Diz Protezi Neden Yapılır?
Tüm diz protezi protezleri veya implantları metal ve plastikten yapılmıştır. Bu yüzeyler, tıpkı sağlıklı bir dizdeki kıkırdağın yaptığı gibi, birbirine karşı yumuşak bir şekilde kayacak şekilde tasarlanmıştır. Hangi kompartmanın etkilendiğine ve hastanın ön çapraz bağının (ÖÇB) sağlam olup olmadığına bağlı olarak, cerrah ya tek kondiler sabit yataklı diz protezi (en sık kullanılan protez) ya da hareketli yataklı tek kondiler diz protezi kullanacaktır.
Kısmi Diz Protezinin İyileşme Süresi Nedir?
Çoğu hasta üç ila altı hafta içinde günlük aktivitelerine dönmeyi bekleyebilir. Birçok hasta, fiziksel rehabilitasyondan sonra 6 ila 10 hafta içinde golf gibi sporlara dönebildiklerini belirtmektedir. Hastalar, bir gece kalmayı gerektiren tıbbi bir durumları olmadığı sürece genellikle ameliyattan sonraki gün evlerine dönmeyi bekleyebilirler. Tipik olarak, hastaya daha fazla bağımsızlığa izin vermek ve ayakta tedavi rehabilitasyonuna başlamak için ameliyattan sonraki birkaç gün içinde bir baston verilir. Hastalar genellikle ameliyattan sonraki bir ila iki hafta içinde reçeteli ağrı kesici ilaçları kullanmayı bırakırlar.
Kısmi Diz Protezi Ameliyatından Sonra Spora Dönebilecek miyim?
Her ne kadar tüm hastalar sınırsız spor aktivitelerine dönemese de çoğu hasta bisiklete binmeye, golfe, tenise ve kayak yapmaya devam edebilmektedir.
Kısmi diz protezi ameliyatında ne gibi sorunlar ortaya çıkabilir?
Kısmi diz protezi genellikle minimal kan kaybını içerir ve düşük oranda komplikasyonla ilişkilidir. Herhangi bir eklem protezi ameliyatında olduğu gibi, komplikasyonlar arasında dizde dengesizlik, implantın gevşemesi, enfeksiyon, sinir hasarı ve derin ven trombozu sayılabilir. Genel olarak, kısmi diz protezi sonrası komplikasyonlar, total diz protezi sonrası olduğundan daha az sıklıkta ortaya çıkar. Bunlara veya diğer konulara ilişkin endişelerinizi cerrahınızla mutlaka görüşün.
Prosedür için uygun şekilde taranan hastalar, düşük düzeyde komplikasyon ve hızlı iyileşme yaşamayı bekleyebilirler. Ancak diğer diz ameliyatı türlerinde olduğu gibi, vakaların küçük bir yüzdesinde revizyon ameliyatları gerekir. Revizyon cerrahisi ile elde edilen sonuçlar, birincil cerrahi ile elde edilen sonuçlar kadar iyi olmayabilir.
Kısmi Diz Protezi Ameliyatı Ne Kadar Sürer?
Uygun şekilde seçilmiş bir hastada iyi yapılmış bir kısmi diz replasmanı, ameliyatı takip eden ilk on yılda total diz replasmanı ile elde edilenle karşılaştırılabilir bir implant hayatta kalma oranına sahip olabilir. Literatür, ikinci on yıldan sonra kısmi diz cerrahisinde revizyon oranının total diz cerrahisine göre biraz daha yüksek olabileceğini düşündürmektedir.
Başarılı bir sonuç için zemin hazırlanıyor:
Kısmi diz protezi, teknik açıdan zorlu bir ameliyat olarak yaygın şekilde kabul edilmektedir. Bilimsel literatürde de gösterildiği gibi veriler, bu prosedür konusunda geniş deneyime sahip bir ortopedi cerrahı ve kurumun seçilmesinin iyi bir sonuç alınmasına yardımcı olabileceğini göstermektedir. Yüksek hacimli kurumlarda, iyi seçilmiş hastalarda, cerrahlar kısmi diz protezi için total diz protezi için bildirilen aynı uzun ömürlülüğe ulaşıyor.